Afvalwaterketen

Als waterschap willen we samen met partners een klimaatbestendige afvalwaterketen (alle activiteiten tussen drinkwaterwinning en rioolwaterzuivering) en een zo duurzaam mogelijke afvalwaterzuivering realiseren. Klimaatverandering heeft hevige, intense buien tot gevolg. Om wateroverlast in stedelijk gebied te voorkomen kan het nodig zijn om het afvalwatersysteem aan te passen. Hogere temperaturen kunnen leiden tot nieuwe knelpunten. Dat vraagt om maatregelen voor een betere kwaliteit van het oppervlaktewater.

De wereldwijde uitputting van grondstoffen en energievoorraden vraagt om duurzame oplossingen. Een ombuiging naar een circulaire economie is op termijn noodzakelijk. We bekijken samen met partners mogelijkheden voor het terugwinnen van energie en grondstoffen uit afvalwater. Daarmee maken we ons afvalwatersysteem duurzamer. We zien dit als een belangrijke opgave voor de komende jaren.

Voor de planperiode 2016-2021 stellen we voor de afvalwaterketen (alle activiteiten tussen drinkwaterwinning en rioolwaterzuivering) de volgende doelen:

• Een effectieve en efficiënte behandeling van afvalwater voor een bijdrage aan een goede volksgezondheid en een schoon watersysteem.
• Een effectieve en efficiënte (afval)waterketen door partnerschappen met gemeenten en andere partijen.
• Het leveren van een bijdrage aan een meer circulaire economie door samen met bedrijven en andere partners te werken aan het terugwinnen van energie en grondstoffen uit afvalwater.

De waterketen bestaat uit drinkwatervoorzieningen en voorzieningen voor het inzamelen, transporteren en zuiveren van afvalwater. Drinkwaterbedrijven verzorgen de winning, productie en distributie van drinkwater. Bij het gebruik van water in huishoudens en bedrijven ontstaat afvalwater. De gemeenten zorgen via rioolstelsels voor het inzamelen en het transport van afvalwater en van opgevangen vervuild regenwater.

Het afvalwater en het vervuilde deel van het opgevangen regenwater wordt op de rioolwaterzuiveringsinstallaties van de waterschappen (rwzi (rioolwaterzuivering)’s) gezuiverd. De riolering, het transportsysteem en de rwzi’s vormen samen de afvalwaterketen (alle activiteiten tussen drinkwaterwinning en rioolwaterzuivering).

Er is een functionele samenhang tussen het rioolstelsel, de rwzi’s en het oppervlaktewater. De waterschappen en gemeenten in Rijn-Oost hechten dan ook veel belang aan goede samenwerking binnen deze samenhang. Samenwerking leidt tot optimalisatie van de afvalwaterketen, betere dienstverlening, betere waterkwaliteit, en tot kostenbesparing. Op verschillende manieren vindt er intensieve samenwerking tussen waterschappen en gemeenten plaats. Waterschappen doen bijvoorbeeld mee aan het opstellen van gemeentelijke rioleringsplannen (BRP (basisrioleringsplan)’s en GRP (gemeentelijk rioloeringsplan)'s). Ook in de samenwerking tussen de waterschappen in Rijn-Oost onderling zijn de afgelopen jaren flinke stappen gezet, door het aan zuiveringsinstallaties verwante werk, zoals inkoop, op elkaar af te stemmen in de vorm van ‘shared services’.

De Waterwet en Europese richtlijnen schrijven voor in welke mate het waterschap het afvalwater moet zuiveren. De Waterwet schrijft ook voor dat de waterschappen en gemeenten gezamenlijk de afvalwaterketen (alle activiteiten tussen drinkwaterwinning en rioolwaterzuivering) gaan beheren alsof het één systeem is.

Over energie-efficiency hebben we in twee ambitieuze plannen afspraken gemaakt met andere partijen. In 2008 hebben de waterschappen Meerjarenafspraken (MJA3 (meerjarenafspraak energie efficiency)) met het Rijk gemaakt. In het kader van MJA3 zetten we in op een verlaging van het energieverbruik van 30% in 2020, in het kader van het Klimaatakkoord 2010-2020 is vastgelegd: de energiewinning verder verduurzamen en de uitstoot van broeikasgassen beperken.

In het Bestuursakkoord Water (BAW (bestuursakkoord water)) uit 2011 is een doelmatigheidsopgave voor de afvalwaterketen opgenomen. Gemeenten en waterschappen in Nederland moeten in 2020 samen 380 miljoen euro per jaar besparen ten opzichte van het jaar 2010.

De ontwikkelingen op het gebied van doelmatigheid en winning van energie- en grondstoffen waren een startpunt voor de Routekaart afvalwaterketen 2030. Dit is een langetermijnvisie voor de afvalwaterketen tot 2030. Gemeenten en waterschappen hebben deze Routekaart afvalwaterketen gezamenlijk opgesteld om de kansen te benutten die hierin worden geschetst.